Jumaat, 18 Oktober 2024 menjadi detik keramat untuk penentuan pembentangan inti pati Belanjawan 2025.
Istimewanya kali ini, ia disifatkan sebagai belanjawan paling penting dan mencabar setelah kerajaan Madani pimpinan Perdana Menteri merangkap Menteri Kewangan, Datuk Seri Anwar Ibrahim julung kali membentangkan inti pati belanjawan era Kerajaan Perpaduan tahun lalu.
Dalam kekangan dan kesuraman ekonomi dunia ditambah konflik perang serantau Asia Barat semakin memuncak, amat perlu diperhatikan sama ada kerajaan bersedia meneruskan amalan berbelanja besar untuk membantu rakyat atau memilih langkah rasionalisasi bagi mengurangkan hutang fiskal negara yang telah mencecah RM1.173 trilion.
Untuk rekod, Belanjawan 2024 bertemakan ‘Reformasi Ekonomi Memperkasa Rakyat’ melibatkan peruntukan RM393.8 bilion.
Belanjawan tahun lalu juga diklasifikasikan sebagai belanjawan tertinggi pernah dibentangkan negara dengan pecahan peruntukan RM303.8 bilion untuk belanja mengurus, RM90 bilion bagi belanja pembangunan dan RM2 bilion simpanan luar jangka.
Antara perkara besar diumumkan pada Belanjawan 2024 ialah kenaikan kadar Cukai Perkhidmatan daripada enam peratus kepada lapan peratus, pengenalan cukai barang bernilai tinggi, kenaikan berperingkat harga diesel, akaun fleksibel Kumpulan Wang Simpanan Pekerja (KWSP) dan pengenalan cukai keuntungan modal.
Bagi Belanjawan 2025, beberapa pakar ekonomi tempatan menjangkakan terdapat 15 perkara atau ‘kejutan’ besar yang berpotensi menjadi titik fokus utama kerajaan Madani untuk dilaksanakan pada tahun hadapan.
15 perkara besar itu merangkumi jangkaan pengumuman rasionalisasi subsidi petrol RON 95, pengenalan semula Cukai Barangan dan Perkhidmatan (GST) bagi menggantikan SST, pemansuhan sepenuhnya subsidi diesel, kenaikan mendadak duti eksais ke atas tembakau dan alkohol serta pemansuhan subsidi pendidikan kepada golongan elit mahu pun subsidi telur.
Cukai GST diperkenalkan semula?
Selain itu, Belanjawan 2025 diunjurkan memperincikan sistem kenaikan gaji penjawat awam, perangkaan reformasi pentadbiran awam termasuk inisiatif rasionalisasi badan berkanun, pelaksanaan dasar gaji progresif secara berperingkat dengan kewajiban mandatori terhadap syarikat-syarikat ‘mahakaya’ dan perangkaan Pelan Transformasi Kesihatan Planet.
Tambahan titik fokus besar Belanjawan 2025 lain adalah pembangunan Akta Penangkapan Penggunaan dan Penyimpanan Karbon (CCUS), pemerkasaan inisiatif meningkatkan kek ekonomi bumiputera, pengenalan inisiatif Deposit Madani untuk pembeli rumah pertama, peningkatan sokongan tunai kepada kumpulan rentan menerusi Sumbangan Tunai Rahmah (STR) dan pengenalan subsidi khas dalam menangani isu kos sara hidup dan peningkatan harga barangan keperluan asas.
Bagi Ketua Strategi dan Pengurusan Risiko, Azman Hashim International Business School, Universiti Teknologi Malaysia (UTM), Dr Razli Ramli, unjuran pengenalan rasionalisasi subsidi petrol RON95 berperingkat, pemansuhan sepenuhnya subsidi diesel, pengenalan semula GST, pemansuhan subsidi pendidikan kepada golongan elit, pemansuhan subsidi telur dengan kenaikan mendadak duti eksais tembakau dan alkohol adalah wajar dan sangat signifikan bagi membantu mengurangkan beban fiskal kerajaan.
Jelasnya, bagi pengumuman subsidi petrol berperingkat, kerajaan mungkin boleh memperkenalkan subsidi berdasarkan pendapatan isi rumah atau penggunaan harian rakyat.
Reformasi pentadbiran awam
Dalam aspek perincian sistem kenaikan gaji penjawat awam dan perangkaan reformasi pentadbiran awam, Penyelidik dan Perunding Kewangan Islam, Dr Shahrul Zaman Abdul Razak mengunjurkan keputusan itu memberi kesan positif dari aspek rangsangan perbelanjaan domestik.
Selain itu, beliau melihat langkah rasionalisasi badan berkanun yang mempunyai fungsi bertindih mampu mengoptimumkan produktiviti institusi-institusi berkenaan, mengelakkan pembaziran sumber kewangan dan manusia serta mengurangkan karenah birokrasi.
Bagi Razli, reformasi pentadbiran awam dilaksanakan secara radikal dan drastik pula boleh menyebabkan ketidakstabilan dalam struktur pentadbiran dan mengganggu operasi perkhidmatan awam, terutama jika rasionalisasi badan berkanun tidak dilaksanakan secara berhati-hati.
Beliau turut menyatakan kebimbangan serupa terhadap sebarang inisiatif kerajaan menguatkuasakan pelaksanaan dasar gaji progresif dalam Belanjawan 2025. Menyentuh aspek perangkaan Pelan Transformasi Kesihatan Planet dan pembangunan Akta CCUS, Razli dan Shahrul Zaman berkongsi pandangan bahawa kedua-dua inisiatif itu amat penting demi menangani impak gangguan manusia terhadap sistem semula jadi bumi termasuk perubahan iklim, pencemaran dan degradasi ekosistem yang memberi kesan langsung terhadap kesihatan makhluk bumi.
Untuk berita lanjut anda boleh layari artikel Sinar Premium di sini
